Wszystko o WYPALENIU ZAWODOWYM
Wyobraź sobie, że codziennie, od lat spotykają Cię małe rozczarowania w różnych obszarach pracy zawodowej. Każdego dnia okazuje się, że nie jest tak, jak sobie wyobrażałeś. Ścigasz się z niedoścignionymi standardami i dążysz do wyśrubowanych celów, nie wiedząc o tym. Znosisz upokorzenia, niesprawiedliwość, kisisz w sobie emocje, gryziesz się w język, mając ciągle nadzieję na to, że dziś ktoś dostrzeże Twój wysiłek. W odpowiedzi na jego brak podwajasz, potrajasz wysiłek… wciąż mobilizując się wewnętrznie i mówiąc sobie „wytrzymię”. Inni dają radę, ja też „wytrzymię”. I tak mijają kolejne lata. Mówisz sobie jeszcze tylko ten projekt, tylko ta akcja…aż…może okazać się, że dotknęło Cię WYPALENIE ZAWODOWE.
Co to jest WYPALENIE ZAWODOWE (definicja)
WYPALENIE ZAWODOWE to tzw. syndrom zawodowy, który rozwija się w czasie w wyniku doświadczania przewlekłego stresu w miejscu pracy, z którym nie udało się skutecznie poradzić. Charakteryzuje się trzema wymiarami:
– uczuciem wyczerpania lub wyczerpania energii;
– zwiększonym dystansem psychicznym do pracy lub poczuciem negatywizmu, lub cynizmu związanych z pracą; oraz
– zmniejszoną skutecznością zawodową.
Charakterystyczne dla niego trzy wymiary, rozumieć można także jako stadia jego rozwoju. Pierwszym z nich jest WYCZERPANIE, które pojawia się jako odpowiedź organizmu na zbyt dużą dawkę-rozczarowania. Gdy staje się ono codziennością, chroniąc swoje zasoby, dystansujemy się do osób, sytuacji, zdań etc. przechodząc do drugiej fazy WYPALENIA ZAWODOWEGO, którą jest tzw. CYNIZM. Choć na pierwszy rzut oka brzmi strasznie fachowo to po prostu dalsza faza chronienia swoich zasobów przez osobę borykającą się z chronicznym stresem w pracy. Przyjęcie cynicznej postawy umożliwia ochronę własnej energii, której poziom wraz z rozwojem wypalenia maleje, bo będąc obojętnym, mniej się jej zużywa. I ostatnim wymiarem WYPALENIA ZAWODOWEGO jest pojawiająca się zmniejszona EFEKTYWNOŚĆ ZAWODOWA, która ostatecznie odbiera satysfakcję z wykonywanej pracy.
Czy WYPALENIE ZAWODOWE to duży problem?
WYPALENIE ZAWODOWE STATYSTYKI
Rosnący poziom wypalenia zawodowego w różnych grupach społecznych to trend, którego nie można dłużej ignorować. To stwierdzenie to dobrze brzmiące zdanie wspierające marketing usług i antidotum ani też dywagacje teoretyczne, bo opiera się na realnych danych. Poniżej wybrałam dane z najbardziej aktualnych raportów.
Raport Instytutu Gallupa
Jak wynika z niego 28% pracowników pełnoetatowych zgłosiło uczucie wypalenia
w pracy „bardzo często” lub „zawsze”. 48% zgłosiło uczucie wypalenia „czasami”.
Oznacza to, że większość pracowników pełnoetatowych — prawie 8 na 10 — przynajmniej czasami doświadcza wypalenia zawodowego.
Wypalenie zawodowe wśród Młodych – The Deloitte Global 2022 Gen Z and Millennial Survey 2022
Z tego badania wynika, że 4 na 10 przedstawicieli pokolenia Z i Milenialsów
czuje się wypalona zawodowo z powodu intensywności i wymagań środowiska pracy.
Co ważne, przedstawiciele tych grup Generacji Z i Millenialsów co zmienili w ostatnich dwóch latach pracę, jako jedną z trzech najważniejszych przyczyn odejścia od poprzedniego pracodawcy podają wypalenie zawodowe właśnie.
I na koniec coś do refleksji – 25% Zoomersów i 25% Milenialsów jest zaniepokojonych tym, że firmy, Managerowie, Pracodawcy nie traktują wypalenia zawodowego „poważnie” i co niepokoi jeszcze bardziej – wg nich organizacje nie podejmują działań, które mogłyby to zjawisko odwrócić!
Kobiety a wypalenie zawodowe – czyli kilka danych z Badania Women @ Work 2022 A Global Outlook
Wg wyników raportu Women @ Work 2022 ponad 53% badanych przyznało, że w porównaniu do ubiegłego roku – poziom stresu u nich jest zauważalnie większy,
a co bardziej zwraca uwagę to to, że niemal 1/2 z badanych przyznała, że odczuwa wypalenie zawodowe.
W tym samym raporcie prawie 50% kobiet oceniła stan swojego zdrowia psychicznego jako zły lub bardzo zły, a 1/3 respondentek ze względu na złe samopoczucie, była nieobecna w pracy. Niepokoi to, że wg badanych wciąż kwestie zdrowia psychicznego są krepujące na tyle, że TYLKO 43% przyznało, że byłoby skłonne o tego typu problemach rozmawiać w miejscu pracy.
Aż 40 proc. kobiet, które wzięły udział w badaniu Women @ Work 2022 wskazało wypalenie zawodowe jako główny powód chęci zmiany pracy.
Wyniki pochodzą z Badania Women @ Work 2022: A Global Outlook, zrealizowanego przez Deloitte na grupie 5 tys. kobiet z 10 krajów (Australia, Brazylia, Kanada, Chiny, Niemcy, Indie, Japonia, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, RPA)
Wypalenie Zawodowe w branży IT
Badanie The State of Burnout in Tech 2022, w którym wzięło udział ponad 36 000 pracowników branży IT wykazało, że 2 na 5 pracowników chce odejść z pracy z powodu nadmiernego stresu, wyczerpania i zaburzonej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Ponad 62% ankietowanych pracowników branży technologicznej wskazuje, że czują się wyczerpani fizycznie i emocjonalnie.
I 42% pracowników tej branży wskazuje, że mają oni wysoki poziom wypalenia zawodowego
Czy można dostać zwolnienie lekarskie z powodu
WYPALENIA ZAWODOWEGO?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zwróciła uwagę, na rosnące statystyki i wyzwania, jakie niesie rozwój WYPALENIA ZAWODOWEGO, na tyle, że rozszerzyła jego definicję w najbardziej aktualnej wersji 11 wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób tzw. ICD-11.
WYPALENIE ZAWODOWE zostało opisane jako zjawisko zawodowe. Co oznacza, że nie można go zaklasyfikować jako stan chorobowy uprawniający np. do uzyskania zwolnienia lekarskiego.
Oznaczone symbolem QD85 w rozdziale „Czynniki wpływające na stan zdrowia”, który zawiera listę przyczyn z powodu których, ludzie trafiają do lekarzy, ale nie są one schorzeniami ani chorobami.
To, co podkreśla WHO i co jest ważne ogólnie w kontekście WYPALENIA ZAWODOWEGO, to fakt, że wg WHO termin WYPALENIE odnosić należy do zjawisk zachodzących w kontekście zawodowym i nie powinno być stosowane do opisu doświadczeń w innych obszarach życia.
Wypalenie Zawodowe było uwzględnione w poprzedniej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10, w tej samej kategorii, co w ICD-11, ale jego definicja jest teraz bardziej szczegółowa.
Światowa Organizacja Zdrowia zapowiedziała, że w najbliższej przyszłości planuje opracowywanie opartych na dowodach wytycznych dotyczących, dobrostanu psychicznego w miejscu pracy.
Podatność na wypalenie zawodowe
Często słyszę pytanie, czemu nie wszyscy się wypalają? Wiele rozmów na początku na szkoleniach dotyczy tego, że Kaśka to jest jak taran, a Janek jakiś taki wrażliwy. Wiele komentarzy na początku bywa rzucanych z przekąsem. Dlaczego? Przez wiele lat królowało przekonanie, że wypalenie zawodowe to problem słabej jednostki, kogoś, kto w cudzysłowie nie daje sobie rady z pracą na wysokich obrotach. Zatem należy go wysłać na coaching może do psychologa, a jak dalej nie będzie dawać sobie rady, to znaczy, że coś z nim nie tak, że się nie nadaje się i należy go „wymienić” na kogoś nowego, jak za przeproszeniem „zużytą oponę”. Nie da się ukryć, że badania dają odpowiedź na temat czynników zwiększających prawdopodobieństwo bycia wypalonym, ale …zanim je wymienię, podkreślę po raz pierwszy, ale nie ostatni, WYPALENIE ZAWODOWE powstaje w wyniku interakcji pomiędzy czynnikami indywidualnymi, interpersonalnymi i organizacyjnymi. Z czego rola środowiska pracy, jest tak istotna, jak rola wpływu „reklamy” i „tv” na rozwój i zachorowalność na anoreksję.
Ryzyko WYPALENIA ZAWODOWEGO wzrasta, gdy ktoś pracuje na stanowisku, które wiąże się z intensywnymi kontaktami interpersonalnymi, na kierowniczym stanowisku lub doświadcza dużego, niemożliwego do rozwiązania stresu w swoim miejscu pracy.
Wracając do indywidualnych predyspozycji – to wyniki badań pokazują, że skłonność do bycia dotkniętym WYPALENIEM ZAWODOWYM wzrasta wśród osób: ambitnych, perfekcjonistów, zaangażowanych emocjonalnie w to, czym się zajmują, traktujących swoją pracę jako misję (ma to związek z tzw. wypaleniem aktywistycznym), nastawionych na rozwój, stawiających sobie bardzo wysokie wymagania i pracoholików.
PAMIĘTAJMY, że powtórzę zgodnie z zapowiedzią, że WYPALENIE ZAWODOWE powstaje jako odpowiedź na chroniczny stres i tym, co wznieca jego rozwój, jest niezbyt zrównoważone środowisko pracy. Więcej o tym będę pisać w dalszej części tego tekstu.
Słabe jednostki czy toksyczne środowisko pracy
W niektórych organizacjach wciąż panuje przekonanie, że to problem ludzi, że nie radzą sobie z szefem tyranem, a nie, że być może problemem może być on sam. Na szczęście jest ich coraz mniej. Badania nad powstawaniem wypalenia zawodowego prowadzone od początku lat 70. na całym świecie, dają już odpowiedzi na pytania w kwestii roli środowiska pracy w powstawaniu wypalenia zawodowego. Więc, w sumie mówienie o tym, że zdrowie psychiczne to problem pracowników i umywanie od tego rąk, przez firmy jest jak trwanie w przekonaniu, że inne zmiany na poziomie społecznym takie jak np. nurt diversity&inclusion, ciałopozytywność albo równouprawnienie to fanaberie, albo w najlepszym razie przelotny kaprys. Warunkiem koniecznym dla wystąpienia wypalenia zawodowego jest występowanie przewlekłego, chronicznego stresu. Dzisiaj to zjawisko powszechne, statystyki mówią, że nawet 80% wizyt u lekarza pierwszego kontaktu jest spowodowanych objawami właśnie – chronicznego stresu.
Świat się zmienił a w ostatnich dwóch latach bardziej, niż nam się mogło wydawać. Zderzenie z pandemią i wybuch wojny tuż obok, są tego namacalnym, a nawet odczuwalnym i doświadczonym przez wielu z nas na wielu poziomach sygnałem.
Paradoksalnie, dzięki Pandemii właśnie wiele osób, form, uznało sformułowanie „zdrowie psychiczne” za ważne, i przeniosło z kategorii chwilowej mody do kategorii „must have”.
I to mnie akurat bardzo cieszy. Nie było wyjścia, bo biznes zaczął odczuwać finansowo spadek formy pracowników, Liderów, Managerów. A to, jak wiemy dla biznesu najlepszą mobilizacją, są likwidacja strat i zwiększenie zysków.
6 kluczowych obszarów stresu – 6 obszarów niedopasowania do pracy
W toku badań prowadzonych przez Christinę Maslach – pionierkę badań nad wypaleniem zawodowym oraz Michalea P. Leitera – udało się ustalić obszary niedopasowania w środowisku pracy, które zwiększają ryzyko wystąpienia WYPALENIA ZAWODOWEGO.
Pierwszym z takich obszarów jest PRZECIĄŻENIE PRACĄ.
Tak docieramy do drugiego obszaru niedopasowania do pracy, jakim jest KONTROLA.
Trzecim obszarem, w którym pojawić się może chroniczny stres spowodowany niedopasowaniem do pracy jest NAGRODY.
Czwartym obszarem, w którym możemy skutecznie zmniejszać poziom wypalenia zawodowego jest WSPÓLNOTA.
Chcąc zatrzymać rozwój WYPALENIA ZAWODOWEGO, warto przyjrzeć się kolejnemu obszarowi niedopasowania, jakim jest SPRAWIEDLIWOŚĆ.
Ostatnim obszarem niedopasowania poprzez który, możemy próbować skutecznie wpływać na statystyki WYPALENIA ZAWODOWEGO – są WARTOŚCI.
Dzień Walki z Wypaleniem Zawodowym – 14 września
Cieszę się osobiście i jako człowiek w służbie, że taki dzień istnieje w kalendarzu. Jedna z niewielu „oficjalnie” uznanych okazji, by zupełnie na legalu poruszać temat zjawiska, by wypowiedzieć pewne fakty na głos, by rzucić reflektor uwagi także publicznej na ten syndrom. O nawet nazwa jest jakaś taka obca jakby odczłowieczona. Mówiąc bardziej ludzkim językiem – osoba dotknięte wypaleniem zawodowym, to osoby ze złamanym sercem – tyle przez pracę. Sama lubię metaforę opisującą syndrom wypalenia zawodowego jako syndrom uschniętego drzewa. Najgorsze w tym wszystkim jest to, że zwykle sam zainteresowany, samo drzewo nie orientuje się, że zaczyna usychać… i tak wypalamy się dzień za dniem. Nie wiedząc, że mamy szansę ten proces zatrzymać.